Doc.gr

Πώς να χειρίζεστε την αρνητική κριτική

Δημοσιεύτηκε: Τετάρτη, 26 Ιουνίου 2013

Μετρήστε μέχρι το 10 πριν μιλήσετε… ή μέχρι το 20

Αν δέχεστε μια άσχημη κριτική, ίσως η πρώτη σας σκέψη και αντίδραση είναι να την αντικρούσετε αμέσως, να την αρνηθείτε και να κάνετε ότι μπορείτε για να πείσετε τον συνομιλητή σας, ότι έχει άδικο.  Δεχόμενοι αρνητική κριτική αισθανόμαστε συνήθως προσβεβλημένοι, θιγμένοι, θυμωμένοι, αδικημένοι κ.ο.κ. Η αντίδραση μας, λοιπόν, – ειδικά αν είναι άμεση - καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από τον πληγωμένο μας εγωισμό και όχι από τη λογική μας. Με αυτόν τον τρόπο λέμε πράματα που συχνά μετανιώνουμε εκ των υστέρων, καθώς μπορεί να μην έχουν καμία απολύτως σχέση με αυτό για το οποίο δεχθήκαμε την κριτική. Δώστε στον εαυτό σας λίγο χρόνο να ηρεμήσει και ανακτήσει την ψυχραιμία του. Μετά μιλήστε.     

Μην το δέχεστε 

Ένας άνδρας διέκοψε τον Βούδα ενώ έβγαζε κάποιο κήρυγμα και τον έβρισε. Ο Βούδας περίμενε μέχρι να τελειώσει ο άνδρας και του είπε:
-  «Αν κάποιος σου προσφέρει ένα δώρο και το αρνηθείς, σε ποιον ανήκει το δώρο;»
-  
«Σε αυτόν που το πρόσφερε» απάντησε ο άνδρας.

-   «Τότε αρνούμαι να δεχθώ τις προσβολές σου και σου ζητώ να τις κρατήσεις για τον εαυτό σου», του απάντησε ο Βούδας    
Αν θεωρείτε, ότι η κριτική κάποιου, είναι προϊόν κακόβουλης σκοπιμότητας και έχει ως στόχο απλά να σας προσβάλει, έχετε πάντα την επιλογή…. να μην προσβληθείτε. Άλλωστε πολλές φορές τα λόγια λένε κάτι για αυτόν που τα λέει και όχι για αυτόν στον οποίο απευθύνονται…   

Αντιμετωπίστε το ίδιο τον έπαινο και την κριτική

Αν οι έπαινοι σας κάνουν να νιώθετε περήφανοι και σας γεμίζουν με χαρά και θετικά συναισθήματα τότε η αρνητική κριτική θα σας καταρρακώνει. Αυτό σημαίνει, ότι αφήνετε την γνώμη των άλλων να επηρεάζει τη συναισθηματική σας κατάσταση, είτε προς τη θετική, είτε προς την αρνητική κατεύθυνση. Το υγιές είναι να έχετε αναπτύξει ένα εσωτερικό κριτήριο για να αξιολογείτε τον εαυτό σας, αλλά και την κριτική που δέχεστε. Οι άνθρωποι εκφράζουν τις προσωπικές τους απόψεις μέσα από την κριτική που ασκούν. Αλλά είναι μόνο αυτό: Οι προσωπικές του απόψεις. Δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζεται και η δική σας η γνώμη με αυτές.  Αξιολογείστε αυτό που σας λένε και διερωτηθείτε αν έχει κάποια δόση αλήθειας και κατά πόσο μπορεί να συμβάλει στην προσωπική σας βελτίωση.   

Μπείτε σε λεπτομέρειες

Αντί να ανταποδώσετε τα πυρά εκφράζοντας ισάξιες ή και μεγαλύτερες κατηγορίες, ζητείστε με ήρεμο τρόπο διευκρινήσεις. Για παράδειγμα, αν κάποιος σας πει: «Είσαι πολύ αφελής» Ρωτήστε: «Γιατί με θεωρείς αφελή;»                
               «Τι έχω κάνει που να δείχνει αφέλεια;» ή
               
               «Τι θεωρείς, ότι θα έπρεπε να είχα κάνει διαφορετικά;» 
 Καλλιεργώντας την επικοινωνία δίνετε στο διάλογο μια ευκαιρία και αποφεύγετε τη σύγκρουση. Μέσα από τις ερωτήσεις μπορεί να διαπιστώσετε ότι ο χαρακτηρισμός που σας προσάπτει ο άλλος είναι ανεδαφικός καθώς δεν έχει συγκεκριμένα παραδείγματα για να τον υποστηρίξει. Υπάρχει πάντα βέβαια η πιθανότητα αυτό που σας λένε να έχει μια δόση αλήθειας και ρωτώντας είναι η ευκαιρία σας να μάθετε περισσότερα πράγματα για τον εαυτό σας που πιθανόν αγνοούσατε ή για τα οποία απλά εθελοτυφλούσατε. Η κριτική είναι συχνά πιο σίγουρος δρόμος για την αυτοβελτίωση από τον έπαινο.     

Δώστε σημασία στα μη λεκτικά στοιχεία

Η κριτική δεν είναι απλώς θέμα λέξεων. Ο τόνος της φωνής, η γλώσσα του σώματος, η στίξη, το βλέμμα είναι όλα στοιχεία που συνθέτουν το μήνυμα που προσπαθεί να περάσει κάποιος μέσα από τα λόγια του. Για το λόγο αυτό τα μηνύματα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter κτλ), σε κινητά και σε mail είναι γενικά αναξιόπιστα όσον αφορά το ύφος και τις προθέσεις του αποστολέα. Η κριτική είναι καλό να μην ασκείται μέσω αυτών, αλλά και να μην απαντάτε σε τέτοιου τύπου μηνύματα καθώς ενέχετε συχνά ο κίνδυνος της παρεξήγησης.    

Οι κανόνες της αποτελεσματικής οριοθέτησης στα παιδιά

Δημοσιεύτηκε: Τετάρτη, 26 Ιουνίου 2013
Οι κανόνες της αποτελεσματικής οριοθέτησης στα παιδιά
Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς των παιδιών αποτελεί, ίσως το μεγάλο στοίχημα που καλούνται να κερδίσουν οι γονείς στην σημερινή κοινωνία. Έχοντας πολλές απαιτήσεις από την πλευρά των παιδιών να διαχειριστούν, ελάχιστο χρόνο και ακόμα λιγότερη υπομονή, εύκολα υποκύπτουν, υποχωρούν σε αιτήματα των παιδιών, παραχωρούν προνόμια και δημιουργούν - άθελα τους είναι η αλήθεια – ένα προδεδικασμένο που δυσκολεύονται μετά να ανατρέψουν. Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς των παιδιών μοιάζει υπό αυτές τις συνθήκες βουνό. Δεν θα ισχυριστώ ότι είναι εύκολη υπόθεση, αλλά θέλω να παραθέσω κάποιους βασικούς κανόνες αναφορικά με την επιβολή ορίων, τους οποίους συχνά αμελούμε.    

Σαφή μηνύματα

Στην λεκτική επικοινωνία μας με το παιδί (ή τον έφηβο) θα πρέπει να είμαστε σαφείς και συγκεκριμένοι σχετικά με το τι ζητάμε. Η σαφήνεια στην έκφραση δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών και βοηθάει το παιδί να σχηματίσει μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι περιμένουμε ως γονείς.
  • Σαφές μήνυμα: "Η τηλεόραση θα ανοίξει αφού τελειώσετε τα μαθήματα σας"
  • Ασαφές μήνυμα: "Η τηλεόραση θα ανοίξει μετά"  

Λογικά όρια
Επειδή μέσα στην μέρα ένα παιδί μπορεί να αξιώσει 20 διαφορετικά πράγματα θα πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα να θέσουμε όρια εκεί που πραγματικά χρειάζεται και να εξηγήσουμε στο παιδί το λόγο για τον οποίο του απαγορεύουμε κάτι. Οι εξηγήσεις μας θα πρέπει να διέπονται από λογική, γιατί τα παιδιά θα αντιδράσουν διπλά σε κάτι που θεωρούν παράλογο ή σε κάτι που τους ζητείται χωρίς καμία εξήγηση.  

Σταθερότητα
Όταν δεν επιτρέπουμε στο παιδί μας κάτι, θα πρέπει αυτή η απαγόρευση να ισχύει πάντα δεδομένων των ίδιων συνθηκών. Όταν απαγορεύουμε στο παιδί μας, για παράδειγμα, να παίζει με το μάτι της κουζίνας, το απαγορεύουμε κάθε μέρα και κάθε ώρα. Το λάθος που κάνουμε συχνά είναι ότι θέτουμε όρια κατά βούληση, χωρίς να έχουν μια σταθερότητα στο χρόνο. Η σταθερότητα στην επιβολή των ορίων βοηθάει το παιδί να διαμορφώσει, αλλά και να εσωτερικεύσει τους κανόνες της ζωής σας. (Τρώμε 3 παγωτά την εβδομάδα)  Ως αποτέλεσμα αισθάνεται ότι ζει σε ένα σταθερό περιβάλλον άρα νιώθει και ασφάλεια μέσα σε αυτό. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν μπορεί να υπάρξουν και εξαιρέσεις στον κανόνα. Αρκεί, όμως, αυτές οι εξαιρέσεις να δικαιολογηθούν ξεκάθαρα από τον γονέα. (Επειδή σήμερα είναι τα γενέθλια σου και είναι ξεχωριστή μέρα μπορείς να φας ένα επιπλέον παγωτό)    

Τόνος φωνής
Τα παιδιά ερμηνεύουν αυτά που τους λέμε, όχι μόνο βάσει του λεξιλογίου που χρησιμοποιούμε, αλλά και βάσει των μη λεκτικών στοιχείων που πλαισιώνουν το λόγο μας. Ο τόνος της φωνής μας μπορεί να δηλώνει προσταγή, παραίνεση, συμβουλή. Μπορεί να κρύβει αυστηρότητα, ενδιαφέρον, προβληματισμό, ανησυχία. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τις προθέσεις, αλλά και το συναίσθημα μας από τον τόνο της φωνής μας και αντιδρούν πολλές φορές σε αυτό. Ακόμα και η πιο απλή προτροπή αν ειπωθεί με αυστηρότητα και νεύρα μπορεί να ξεσηκώσει μια μικρή επανάσταση.    

Θετική πλαισίωση
Τα όρια και οι απαγορεύσεις δεν είναι απαραίτητο να φωνάζουν από χιλιόμετρα μακριά. Μπορούν να ειπωθούν με ήπιο και καλό τρόπο, αυξάνοντας, έτσι τις πιθανότητες για συμμόρφωση ή μειώνοντας τις αντιρρήσεις των παιδιών.  
  • «Θα πάμε στην παιδική χαρά αμέσως μόλις ολοκληρώσεις τα μαθήματα σου»
  • «Πλένουμε τα χέρια μας για να είναι καθαρά και να μπορούμε να φάμε το γλυκό μας»    

Λογικές συνέπειες
Ακόμα και αν εφαρμοστεί με ευλάβεια ένας χρυσός συνδυασμός όλων των παραπάνω δεν σημαίνει ότι θα έχουμε την πλήρη συμμόρφωση των παιδιών μας στις προσταγές και τις υποδείξεις μας. Θα παιδιά θα αντιδράσουν κάποια στιγμή, θα εναντιωθούν σε αυτό που τους ζητάμε, θα δοκιμάσουν την ελαστικότητα των ορίων. Ο ρόλος μας είναι να μείνουμε σταθεροί σε αυτό που τους ζητάμε και κυρίως έτοιμοι να τα αφήσουμε να βιώσουν τις λογικές συνέπειες των επιλογών τους. Από τη στιγμή που θέτουμε για παράδειγμα ως κανόνα το πλύσιμο των χεριών πριν από το φαΐ, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να μην του επιτρέψουμε να απολαύσει την αγαπημένη του λιχουδιά αν δεν πλύνει τα χέρια του. Οι συνέπειες δεν χρειάζεται να επιβάλλονται με φωνές και εκνευρισμό. Με ηρεμία και θετικές δηλώσεις μπορούμε να ενισχύσουμε την επιθυμητή συμπεριφορά.
  • «Φυσικά και θα φας το γλυκό σου αμέσως μόλις πλένεις τα χέρια σου»
  • «Εσύ θα επιλέξεις αν θέλεις να πλένεις τα χέρια σου και να φας γλυκό ή να μην τα πλένεις και να κάνεις κάτι άλλο»
  • «Το γλυκό σου είναι εδώ και σε περιμένει να πλένεις τα χέρια σου»     

Υπομονή
Η υπομονή είναι μια δεξιότητα που κάθε γονιός οφείλει να καλλιεργήσει. Το οφείλει στον εαυτό του, αλλά και στα παιδιά του. Ανυπομονούμε να συμμορφωθούν άμεσα, να κάνουν τώρα αυτό που τους λέμε, να μην αντιδράνε στα ίδια πράγματα ξανά και ξανά, να βιαστούνε, επειδή εμείς βιαζόμαστε. Αν θεωρήσουμε δεδομένη την αντίδραση του παιδιού, αλλά και το δικαίωμα του να αντιδράει επιβάλλεται να του δώσουμε χρόνο να μάθει, να πειραματιστεί, να αντιδράσει, να επιλέξει. Όσο περισσότερο σταθεροί, ήρεμοι και λογικοί είμαστε εμείς οι ίδιο, τόσο επιταχύνουμε την διαδικασία εκμάθησης κανόνων και κοινωνικά αποδεκτών συμπεριφορών στα παιδιά μας. 
       

Άγχος και κρίσεις πανικού με λίγα λόγια

Δημοσιεύτηκε: Τετάρτη, 26 Ιουνίου 2013
Άγχος και κρίσεις πανικού με λίγα λόγια

Το άγχος είναι μια σύνθετη ψυχοσωματική αντίδραση του οργανισμού όταν αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει μια κατάσταση ως εν δυνάμει επικίνδυνη. Αναφερόμαστε στο άγχος ως ψυχοσωματική αντίδραση γιατί στην ουσία περιλαμβάνει σκέψεις, συναισθήματα, σωματικά συμπτώματα αλλά και συμπεριφορές που ακολουθούν και αποσκοπούν στην μείωση του. Όλοι βιώνουμε άγχος σε κάποιες φάσεις της ζωής μας και ως ένα βαθμό μπορεί να είναι και λειτουργικό καθώς μας κινητοποιεί να προφυλαχτούμε, να αλλάξουμε ρυθμούς και τρόπο ζωής, αλλά και να επιδιώξουμε επιθυμητούς στόχους και ισορροπίες. Το άγχος αρχίζει και γίνεται δυσλειτουργικό, όταν μας αποσυντονίζει από την καθημερινότητα μας, δεν μας επιτρέπει να διεκπεραιώσουμε ομαλά τις υποχρεώσεις μας αλλά μας οδηγεί στο να αποφεύγουμε καταστάσεις και να κλεινόμαστε σταδιακά στον εαυτό μας.      

Αντιδράμε με άγχος όταν, συνειδητά ή ασυνείδητα μεταφράζουμε μια δεδομένη συνθήκη ζωής ως απειλητική για την αυτοεικόνα μας, την εσωτερική ισορροπία μας, τις σχέσεις μας με τους άλλους και όταν γενικά πιστεύουμε, ότι δεν έχουμε τις ικανότητες να ανταπεξέλθουμε στη νέα αυτή πρόκληση και αμφιβάλουμε για τον εαυτό μας.

Τα πιο εμφανή σημάδια άγχους είναι συνήθως τα σωματικά (ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρέμουλο στη φωνή, ζαλάδα, σφίξιμο στο στομάχι κ.α) και αυτά μας κινητοποιούν συχνά να αναζητήσουμε, τόσο τις βαθύτερες αιτίες, όσο και τη λύση. Έντονο άγχος μπορεί να οδηγήσει σε κρίση πανικού. Η εμφάνιση μιας κρίση πανικού συνοδεύεται από έντονη ταχυκαρδία, δύσπνοια και ζαλάδα. Το άτομο που βιώνει για πρώτη φορά μια κρίση πανικού συνήθως πιστεύει ότι θα πάθει καρδιακή προσβολή και αναζητά τις οργανικές αιτίες των συμπτωμάτων του. Αισθάνεται ότι δεν έχει τον έλεγχο στις κρίσεις, ότι εμφανίζονται ξαφνικά ή σε πολύ συγκεκριμένες συνθήκες, τις οποίες και αρχίζει και να αποφεύγει. Η κρίση πανικού είναι συχνά το καμπανάκι του οργανισμού ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι έχει χάσει τις ισορροπίες του.       

Η γνωστική συμπεριφορική αντιμετώπιση, τόσο του άγχους, όσο και των κρίσεων πανικού αποσκοπεί στο να χαρτογραφήσει τον τρόπο δημιουργίας και εξέλιξης του άγχους σε κάθε άτομο. Εστιαζόμενοι κατά βάση το παρόν και στο άγχος, όπως βιώνεται και εκφράζεται στο εδώ και τώρα δουλεύουμε χτίζοντας τεχνικές αντιμετώπισης που θα βοηθήσουν το άτομο να αποκτήσει τον έλεγχο πάνω στα συμπτώματα του, γεγονός που θα σημάνει και την σταδιακή υποχώρηση τους. Θεωρώ μια από τις επιτυχίες της γνωστικής θεραπείας το γεγονός ότι άμεσα (μετά από τις πρώτες 2 συνεδρίες) αρχίζουν να υποχωρούν τα συμπτώματα και να κατακτάται κάποιος έλεγχος πάνω σε αυτά. Η ολοκλήρωση μιας γνωστικής θεραπείας αφήνει το άτομο με μεγαλύτερη αυτογνωσία, αλλά διαχειριστική ικανότητα πάνω στο άγχος του. 

Σκέψεις ανθρωπων με χαμηλή αυτοπεποίθηση!

Δημοσιεύτηκε: Τρίτη, 25 Ιουνίου 2013
Σκέψεις ανθρωπων με χαμηλή αυτοπεποίθηση!

Οι άλλοι ως μέτρο σύγκρισης … ή οι άλλοι ως πηγή έμπνευσης


Συνειδητά ή ασυνείδητα χρησιμοποιούμε πολλές φορές τους γύρω μας ως μέτρο αξιολόγησης του εαυτού μας. Αν κάποιος έχει καταφέρει κάτι και εμείς όχι, αν κάποιος έχει περισσότερα υλικά αγαθά, περισσότερους φίλους, καλύτερα ρούχα, καλύτερη δουλειά από μας αυτό το μεταφράζουμε ως ένδειξη ότι εμείς υστερούμε σε κάτι. Αισθανόμαστε άσχημα με τον εαυτό μας, πιστεύουμε ότι δεν είμαστε τόσο ικανοί, άξιοι, πετυχημένοι. Οι άνθρωποι που συστηματικά συγκρίνονται με τους άλλους προκειμένου να προσδιορίσουν την προσωπική τους αξία έχουν ασυναίσθητα αποδεχτεί την κοινωνική νόρμα ως αυτό που θα αποκαλούσαμε «φυσιολογικό». Επίσης, επιλέγουν να συγκρίνονται με τους άλλους μόνο στους τομείς στους οποίους υστερούν οι ίδιοι και όχι σε αυτούς που πιθανόν υπερτερούν, με αποτέλεσμα να τρέφουν καθημερινά και συστηματικά το αίσθημα της προσωπικής αναξιότητας.

Σαφώς γύρω μας υπάρχουν άνθρωποι που – μετρώντας ένα ένα τα κεκτημένα τους – κατέχουν κάτι παραπάνω από μας. Και κάποιοι που κατέχουν κάτι παραπάνω από αυτούς, και πάει λέγοντας. Έτσι, ήταν πάντα και μάλλον έτσι θα είναι και στο μέλλον. Υπάρχουν, όμως, και άνθρωποι που κατέχουν, σε πολλούς τομείς, λιγότερα. Αλήθεια αυτούς πόσο συχνά τους σκέφτεστε;

Αν θέλετε να αξιολογήσετε την πρόοδο σας και την προσωπική σας ανάπτυξη δείτε τον εαυτό σας τώρα σε σχέση με τον εαυτό σας στο παρελθόν. Έχετε πετύχει στόχους; Έχετε βελτιώσει πράγματα στον εαυτό σας; Έχετε καταφέρει να ανταποκριθείτε σε αντιξοότητες; Έχετε βοηθήσει άλλους; Έχετε γενικώς σημειώσει μια ελάχιστη έστω πρόοδο στους τομείς που σας ενδιαφέρει; Αν ναι, τότε αναρωτηθείτε γιατί δεν αφήνετε όλα αυτά να διαμορφώσουν την αυτοεικόνα σας και να συμβάλουν στην αυτοεκτίμηση σας.

Σαφώς δεν μπορείτε να αγνοείτε το τι συμβαίνει γύρω σας. Σταθείτε όμως κριτικά απέναντι σε όλα αυτά. Οι άλλοι μπορούν – αντί ως πηγή φθόνου και αυτοκατηγορίας – να χρησιμεύσουν ως πηγή έμπνευσης για σας («Αφού το κατάφερε κάποιος άλλος, μπορώ και εγώ να το κάνω»). Βλέποντας ανθρώπους να δραστηριοποιούνται και δημιουργούν τις συνθήκες ζωής που και εμείς επιθυμούμε μπορούμε να μιμηθούμε το παράδειγμα τους. 

Συχνά αναλωνόμαστε σε μια ατέρμονη και μάταιη ενασχόληση του πόσο υστερούμε σε σχέση με τους γύρω με αποτέλεσμα να προκαλούμε εμείς οι ίδιοι την δυστυχία μας. Θεωρούμε πως αν είχαμε τα λεφτά, τη δουλειά, την εμφάνιση του γείτονα θα ήμασταν ευτυχέστεροι. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι θα ήμασταν ευτυχέστεροι αν αφοσιώναμε περισσότερο χρόνο σε πράγματα που μας κάνουν να νιώθουμε καλά και λιγότερο χρόνο στο περνάμε τον εαυτό μας συνεχώς από εξετάσεις «προσωπικής αξίας». 

Η σύγκριση με τους άλλους για τον καθορισμό της προσωπικής αξίας δεν έχει νόημα ούτως ή άλλως γιατί δεν υπάρχει ένα καθολικό σύστημα μέτρησης της ανθρώπινης αξίας αλλά εμείς οι ίδιοι δημιουργούμε το μετρικό σύστημα με βάση το οποίο αυτοαξιολογούμαστε. Αν το σύστημα είναι λάθος, τότε θα υστερούμε διαρκώς. Ο κάθε άνθρωπος είναι πραγματικά μοναδικός, με αδυναμίες, ταλέντα, χαρίσματα και ιδιαιτερότητες. Αν δεν δείτε εσείς τον εαυτό σας με θετική ματιά είναι εξαιρετικά δύσκολο να σας δουν έτσι οι άλλοι.